Qeyd etdiyimiz kimi, Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin daimi ekspozisiyasının “Azərbaycan I dünya müharibəsi illərində” bölməsinin yenidən qurulması istiqamətində son tamamlanma işləri aparılır. İlk dəfə olaraq “Müharibə və milli qüvvələrin amalları” stendi qurulmuşdur. Burada qeyd olunur ki, Azərbaycan ziyalıları hökümətə loyallıq nümayiş etdirməklə bərabər öz xalqları üçün azadlıq qazanmaq arzusunda idilər.
IV Dövlət Duması Müsəlman fraksiyasında Azərbaycan nümayənəsi M.Y.Cəfərov demişdir: “Bir halda ki, rus ordusu çoxsaylı xarici xalqlara azadlıq aparır, qoy bu azadlıq Rusiya imperiyasına daxil olan çoxsaylı xalqlara da qaytarılsın”.
Müharibə nəticəsində müstəqillik qazanmaq arzusunu özünün “Açıq söz” qəzetində M.Ə.Rəsulzadə də bildirmişdir. O yazırdı ki, müharibə əzilən ölkələrin müstəqilliyini möhkəmlədən sülhlə nəticələnməlidir - əks halda sülh uzun sürməyəcək.
Фятяли хан Хойски 1914-ъц илdə demişdir: «Бу мцщарибянин галиби, ким олурса-олсун, бу мцщарибядян зяифлямиш və yaralanmış шякилдя чыхаъаг. Зяифлямямиш бизляр ися хащиш йох, тяляб едя биляъяйик. Biz Osmanlı xanədanından gözlədiyimizi Romanovlar sülaləsindən gözləyirik. Мцстягиллик, бизим цчцн лазым олан бах будур. Müharibədən sonra böyük dövlətlər nə qədər zəif olacaqlarsa, azadlıq da bir o qədər yaxın olacaq. Azadlıq buradan, bizim yığılmış qüvvəmizdən, bizim pullarımızdan və bizim neftimizdən doğacaq».
Панель «Война и стремления национальных сил» в постоянной экспозиции
Как сообщалось ранее, в постоянной экспозиции Национального Музея Истории Азербайджана завершаются работы по реэкспозиции раздела «Азербайджан в годы Первой мировой войны». Впервые была установлена панель «Война и стремления национальных сил». Как отмечается, представители азербайджанской интеллигенции, сохраняя лояльность правительству, надеялись получить в результате войны свободу для своего народа.
«Раз русская армия несет свободу зарубежным народам, то тем более та же свобода должна быть возвращена и многочисленным народам, входящим в состав Российской империя», говорил Представитель Азербайджана в Мусульманской фракции в IV Государственной Думе М.Ю. Джафаров.
Эту надежду на получение независимости в результате войны, выразил и М.Э.Расулзаде в своей газете «Ачыг сез». Он писал о том, что эта война должна закончиться миром, который укрепит независимость угнетаемых стран - в противном случае такой мир будет недолгим.
Фатали хан Хойский отмечал, «Кто бы ни вышел победителем из этой войны, выйдет из нее ослабленным и покрытым ранами. Мы же неослабленные и неизраненные сможем требовать, а не просить. Мы ждем от дома Романовых того же, что и от дома Османов. Независимость, вот что нам нужно. И чем слабее великие державы окажутся после войны, тем ближе будет для нас свобода. Эта свобода будет исходить от нас, нашей накопленной силы, наших денег и нашей нефти».
I Qarabağ müharibəsində şəhid olmuş Malik Kərəm oğlu Səlimli 1973-cü il mart ayının 6-da Şamaxı rayonunun Nərimankənd kəndində (indiki Qobustan şəhəri) anadan olmuşdur.