XƏBƏRLƏR
XƏBƏRLƏR -
Xəbər arxivi
26 Noyabr, 2019
Muzeyə yeni materiallar qəbul edilib
Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Sənədli mənbələr fonduna yeni materiallar daxil olub. Bunlar - Azərbaycan SSR xalq artisti, Dram Teatrının tanınmış aktyoru Məmmədəli Vəlixanlının (1899-1969) ovçuluq bileti və 9 fotoşəkili (inv. № 4723-4732) muzeyə təhvil verilib. 1950-60-ci illərə aid həmin şəkillərdə istedadlı səhnə ustasının yaratdığı surətləri, həm də müxtəlif tədbirlərdə başqa həmkərları ilə görüşləri əksini tapıb. Materiallar Azərbaycan teatr tarixinin tədqiqi baxımından əhəmiyyətlidir. Görkəmli sənətkar Məmmədəli Vəlixanlı 13 mart 1899-cu ildə Bakının Fatmayı kəndində doğulub. "Səfa" mədəni-maarif cəmiyyəti nəzdindəki məktəbdə oxuyub. Həmin dövrdə Azərbaycan realist aktyor məktəbinin banisi Cahangir Zeynalov "Səfa"nın teatr truppasında əsas simalardan biri idi. O, 1912-ci ildə quruluş verdiyi Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara" komediyasının tamaşasında Bədəl rolunu təbiətən çevik və hər şeyə maraq göstərən Məmmədəliyə tapşırıb. Bununla da gələcək aktyorun sənət yolunda ilk addımı atılıb. 1920-ci ildə Dram Teatrının xor heyətinə işə qəbul olunub. İşə başladığı ilk illərdə tədricən dram tamaşalarında sözsüz rollarda səhnəyə çıxıb. Məmmədəli Vəlixanlı teatrda işləyə-işləyə Bakı Teatr Texnikumunda təhsilini davam etdirib (1927-1930). Otuzuncu illərin sonlarında realist aktyor məktəbinin duzlu komik aktyoru kimi tanınan Məmmədəli Vəlixanlı son dərəcə şirin, duzlu və koloritli yumoristik və komik-dramatik rollara səhnə ömrü bəxş edib. Teatr sənətimizin inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (4 dekabr 1938) və xalq artisti (21 iyul 1949) fəxri adlarına layiq görülüb. Məmmədəli Vəlixanlı milli xarakter yaratmaqda, xalq teatr tamaşaları estetikasını səhnədə yaradıcılıqla realizə etməkdə mahir ustad idi. Hərəkətlərindəki, jestlərindəki, sifət ifadələrindəki aktyorluq boyaları zəngin və əlvan idi. M. Vəlixanlı hər bir obrazı fərdi xarakter kimi götürür, onu konkret tarixin, mühitin, ictimai təbəqənin təmsilçisi prizmasından tamaşaçılara təqdim edirdi. Onun çox orijinal, yapışıqlı və mütləq təbəssüm doğuran səs tembri, koloritli yumoru, zəngin sifət cizgi-ifadə vasitələri vardı. Yumor və satiranın ölçü-əndazələrini səhnədə dəqiq həssaslıqla gözləyə bilirdi. Dahi sənətkar 12 aprel 1969-cu ildə dünyasını dəyişib. Məzarı Bakıda ikinci Fəxri xiyabandadır.